1. LİRİK ŞİİR : Genellikle ferdi konuların coşkulu bir üslupla söylendiği duygusal şiirlerdir .
2. PASTORAL ŞİİR : Tabiat güzelliklerini , dağ ,ova , yayla , köy ve çobanların hayatını anlatan ve bu konulara duyulan hasreti dile getiren şiirlerdir .
3. DİDAKTİK ŞİİR : Herhangi bir konuda bilgi vermek , eğitmek ve öğretmek , kıssadan hisse çıkarmak , ahlak dersi vermek amacı ile yazılan şiirlerdir .
4. EPİK ŞİİR : Kahramanlık , yiğitlik , savaş ve zafer gibi konuların coşkulu bir üslupla anlatıldığı şiirlerdir.

– Sanat eseri gibi şiirinde DIŞ GÖRÜNÜŞÜ (BİÇİM)  ve ÖZ DERİNLİĞİ (ANLAM -MUHTEVA) ‘sı vardır.

– Şiirde biçim öğeleri ; NAZIM ŞEKLİ , KAFİYE , VEZİN ve DİL’dir.

– Şiirdeki anlam (muhteva) öğeleri ise ; İÇ AHENK , MECAZ  ve TEMA’dır .

– Bilindiği gibi nazım şekilleri ; KURALLI ve KURALSIZ olmak üzere ikiye ayrılır.

– Yazılı ve sözlü meram anlatmak için iki şekil bulunur ; 1.NESİR , 2.NAZIM  .

– Nesir : GELİŞİ GÜZEL ve EDEBİ NESİR olmak üzere iki bölümdür.

– Nazım ; MANZUME ve ŞİİR olarak ikiye ayrılır.

MANZUME ; Dilin zevkine ve kurallarına uygun , vezinli ve kafiyeli yazılara denir. ŞİİR ; Dilin ve nazmın şahsi , üstün  ve zevkle kullanılmasından meydana gelen sanat eseridir. Nesirde üslup ne  ise nazımda da  Şİ’ riyet o’ demektir. Edebi nesir nasıl üslup demek ise , şiirde söyleyiş demektir . Ünlü şair Ahmet Haşim  , şiir nesre çevrilmesi mümkün olmayan nazımdır der .

– Büyük şairlerimizden Yahya Kemal Beyatlı , 1971 yılındaki bir yazısında ; şiir kalpten geçen bir hadisenin lisan halinde dışa vurulmasıdır , hissin birden bire lisan oluşu ve lisan halinde kalışıdır  der ve sözlerine şöyle devam eder . Düşündüklerimizi vezinle ve lisanla ifade edişimiz şiir değildir , bir mısranın şiir olup olmadığı gayet açıktır . Kalpten gelen bir ahenk ile ifade edilmişse şiirdir , fakat duyulmaksızın , yalnız vezin ve lisan alışkanlığı ile söylenen her söz şiir olamaz . – Şiir nağmedir , lakin Frenklerin kuğu nağmesi dedikleri çok nadir ve halis bir cevherdir . Bu nağmeyi ifade etmek için vezin ve lisan ancak bir araç ve bir alettir.

– Şiirde nefes ve ses iki unsurdur , mısranın ayakları yerden kopmazsa , yahut en hafif bir kulağı bir ses gibi doldurmazsa halis bir şiir değildir der ve devam eder… Benim için mısra üzerinde günlerce , haftalarca durmak zarureti vardır , bu tarz bir uğraşış  bana gittikçe şiirin keşfedilmesi güç bir cevher olduğu duygusunu verir. Şiir duygusunu lisan haline getirinceye kadar yoğurmak ve en çok toplu bir madde haline sokmak  , o kadar ki , mısra sanki hissin ta kendisi imiş gibi okuyucuya bir vehim vermek ister işte ben bunu özlüyorum .

– NAZIM : Dizme , sıraya koyma , düzene sokma , tertip etme anlamına gelir , sözlerin düzenli bir biçime girmesini ifade eder.

– NAZMETMEK : Belli bir anlamı olan sözleri akılda daha kolay kalacak şekilde ahenkli ve ritimli bir düzen içinde söylemek , o sözleri nazmetmek demektir .

– MANZUME : Vezinli , kafiyeli ve ahenkli olan  edebi ürünlere denir . MANZUM ESER : Nazım kurallarına göre ortaya konan eserlere denir .

NAZIM BİRİMLERİ : Şiirin her bir satırına MISRA , iki mısraya bir BEYİT , dört mısraya  KITA (DÖRTLÜK) , ikiden fazla mısra öbeklerine BENT  denir .

– Mısra sayısına göre ; ÜÇLÜK , DÖRLÜK , BEŞLİK , ALTILIK ,YEDİLİK , SEKİZLİK  olabilir.

– NAZIM ŞEKLİ : Şiirin mısralarının sayısına , kümelenişine ve kafiyelerinin dizilişine göre oluşan biçime denir .

– NAZIM TÜRLERİ : Değişik nazım biçimlerine göre yazılan şiirler konularına göre de adlandırılır , buna nazım türü denir .

Muharrem KAYNAK